Bảo trì hệ thống điện năng lượng mặt trời là một bước quan trọng giúp duy trì hiệu suất, kéo dài tuổi thọ và đảm bảo an toàn cho hệ thống. Việc kiểm tra, vệ sinh và sửa chữa định kỳ không chỉ giúp tối ưu hóa khả năng chuyển đổi năng lượng mà còn hạn chế các sự cố như giảm hiệu suất, hư hỏng linh kiện hay mất an toàn điện. Một quy trình bảo trì đúng cách sẽ giúp hệ thống hoạt động ổn định, tiết kiệm chi phí vận hành và mang lại lợi ích kinh tế lâu dài. Hãy theo dõi ngay bài viết dưới đây của Vity Solar để biết thêm nhiều thông tin hữu ích!
1. Bảo trì hệ thống điện năng lượng mặt trời là gì?
Bảo trì hệ thống điện năng lượng mặt trời là quá trình kiểm tra, vệ sinh và sửa chữa các thành phần của hệ thống để đảm bảo hoạt động ổn định, hiệu quả và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Quá trình này bao gồm các công việc như làm sạch tấm pin mặt trời, kiểm tra kết nối dây điện, kiểm tra bộ inverter, kiểm tra bình lưu trữ điện và theo dõi hiệu suất hệ thống. Việc bảo trì định kỳ giúp tối ưu hóa khả năng chuyển đổi năng lượng, giảm thiểu hư hỏng và đảm bảo hệ thống hoạt động liên tục, đặc biệt trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt hoặc môi trường bụi bẩn.
2. Các loại bảo trì hệ thống điện NLMT
Việc bảo trì hệ thống điện mặt trời có thể được chia thành hai hình thức chính: bảo trì khẩn cấp và bảo trì định kỳ. Cả hai loại này đều nhằm đảm bảo hệ thống vận hành hiệu quả nhưng khác nhau về thời điểm thực hiện.
Bảo trì khẩn cấp
Đây là phương pháp bảo trì được thực hiện ngay khi có sự cố xảy ra, giúp khắc phục nhanh chóng để hạn chế gián đoạn hoạt động. Mục tiêu chính của bảo trì khẩn cấp là ngăn chặn sự hư hỏng lan rộng đến các linh kiện khác, đồng thời giảm thiểu thời gian hệ thống ngừng hoạt động. Việc phát hiện sớm lỗi cũng giúp giảm bớt chi phí sửa chữa trong các đợt bảo trì định kỳ sau này.
Một số thành phần thường được kiểm tra trong quá trình bảo trì khẩn cấp bao gồm tấm pin mặt trời bị hỏng, cầu chì, bộ inverter, cầu dao ngắt mạch, hệ thống dây dẫn và các linh kiện chịu tác động từ môi trường bên ngoài.
Bảo trì định kỳ
Bảo trì theo lịch trình thường được tiến hành từ 1-2 lần mỗi năm nhằm đảm bảo hệ thống hoạt động tối ưu. Việc bảo dưỡng định kỳ giúp tăng hiệu suất chuyển đổi điện năng cũng như kéo dài tuổi thọ của hệ thống.
Trong quá trình bảo trì định kỳ, các kỹ thuật viên sẽ kiểm tra kỹ lưỡng kết cấu giàn khung tấm pin, các điểm nóng (hotspot), vết nứt, trầy xước trên bề mặt tấm pin, hộp nối điện (junction box) và các linh kiện quan trọng 
3. Các lỗi bảo trì hệ thống điện năng lượng mặt trời thường gặp
- Sự cố chạm đất: Xảy ra khi dây dẫn điện bị rò rỉ, gây nguy hiểm trong quá trình sử dụng.
- Sự cố ngắn mạch: Các dây điện bị hư hỏng chạm vào nhau, tạo ra nhiệt lượng lớn, có thể dẫn đến hỏng hóc nghiêm trọng.
- Lỗi hở mạch: Do dây dẫn bị đứt hoặc gần đứt, có thể do tác động bên ngoài hoặc vệ sinh không cẩn thận làm vướng và kéo đứt dây.
- Hư hỏng công tắc đóng mở, cầu chì bị nổ: Những lỗi này có thể khiến hệ thống hoạt động không ổn định hoặc ngừng hoàn toàn.
- Sai sót trong lắp đặt dây dẫn: Nếu dây điện được đặt ở vị trí dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết (mưa, gió), lâu ngày có thể bị mài mòn và hư hỏng. Để đảm bảo an toàn, cần đặt dây dẫn ở vị trí hạn chế tiếp xúc với môi trường.
- Bố trí dây dẫn không hợp lý: Nếu dây dẫn không được sắp xếp gọn gàng, diện tích vùng lặp lớn có thể làm tăng nguy cơ thu hút sét cảm ứng khi có giông bão.
- Tủ điện: Cần thường xuyên vệ sinh bên trong tủ điện, kiểm tra các đầu nối cáp và ốc siết để tránh côn trùng làm tổ, ảnh hưởng đến hệ thống.
- Hệ thống nối đất: Đảm bảo an toàn cho người vận hành khi xảy ra hiện tượng rò rỉ điện hoặc chạm vỏ ở các bộ phận như inverter, tủ điện.
- Hệ thống giám sát điện mặt trời: Nên kiểm tra ứng dụng giám sát hằng ngày để phát hiện và xử lý sớm các sự cố bất thường.
4. Những bộ phận cần kiểm tra trong việc bảo trì hệ thống điện NLMT
Tấm pin mặt trời
Là thành phần quan trọng nhất trong hệ thống, tấm pin cần được vệ sinh thường xuyên để tránh bụi bẩn tích tụ làm giảm hiệu suất chuyển đổi năng lượng.
Điểm nóng (Hotspot)
Hotspot xảy ra khi một phần của tấm pin bị che khuất, làm giảm hiệu suất phát điện và gây phát nhiệt cục bộ. Nếu không được xử lý kịp thời, hotspot có thể làm hỏng tấm pin trong thời gian dài. Hiện tượng này thường do lá cây, phân chim hoặc các vật cản khác gây ra.
Sự cố giữa các tấm pin
Việc sử dụng các tấm pin có hiệu suất khác nhau trong cùng một hệ thống có thể gây ra sự mất cân bằng công suất, ảnh hưởng đến hiệu suất chung của hệ thống. Nếu phát hiện có tấm pin bị lỗi, cần thay thế ngay để đảm bảo hiệu suất tối ưu.
Hư hỏng vật lý
Do tấm pin được lắp đặt ngoài trời, chúng phải chịu nhiều tác động từ thời tiết và môi trường. Một số lỗi thường gặp bao gồm hơi ẩm ngưng tụ bên trong tấm pin, thanh dẫn bị ăn mòn, hoặc các lớp pin bị phân tách. Cần kiểm tra định kỳ để phát hiện và sửa chữa kịp thời.
5. Cách giải quyết khi bộ phận trong hệ thống điện năng lượng mặt trời gặp vấn đề
Vệ sinh tấm pin mặt trời
Có hai phương pháp chính để làm sạch tấm pin:
- Lau khô: Sử dụng chổi mềm hoặc khăn vải để loại bỏ lớp bụi nhẹ.
- Lau bằng nước: Dùng miếng bọt biển hoặc khăn mềm kết hợp với dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để làm sạch tấm pin. Có thể dùng nước rửa chén pha loãng để loại bỏ các vết bẩn cứng đầu.
Sử dụng máy vệ sinh chuyên dụng sẽ giúp quá trình bảo trì an toàn và hiệu quả hơn.
Kiểm tra hiện tượng Hotspot
Dùng phần mềm PVsyst hoặc PVSOL để xác định ảnh hưởng của bóng đổ và điều chỉnh vị trí lắp đặt giàn pin để tối ưu hóa lượng ánh sáng mặt trời nhận được. Các công cụ như diode bypass hoặc micro inverter cũng có thể giúp giảm thiểu tác động của hiện tượng này.
Kiểm tra tình trạng hoạt động của hệ thống
Sử dụng camera nhiệt để phát hiện các điểm quá nhiệt trên tấm pin và các linh kiện khác.
- Lần quét đầu tiên: Cài đặt nhiệt độ từ 40-70°C để kiểm tra tình trạng chung của hệ thống.
- Lần quét thứ hai: Đặt nhiệt độ trên 100°C để kiểm tra từng cell. Nếu phát hiện cell bị lỗi, cần thay thế ngay để đảm bảo hiệu suất hệ thống.
Kiểm tra inverter
Inverter là bộ phận quan trọng giúp chuyển đổi điện từ tấm pin thành dòng điện sử dụng. Cần kiểm tra các tín hiệu báo lỗi, tình trạng bề ngoài của inverter, các mối nối và xem xét khả năng inverter đã quá hạn sử dụng. Ngoài ra, inverter không nên đặt ở vị trí trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời để tránh ảnh hưởng đến tuổi thọ của thiết bị.
6. Tạm kết
Bảo trì hệ thống điện năng lượng mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu suất hoạt động, kéo dài tuổi thọ và giảm thiểu rủi ro hư hỏng của hệ thống. Để hệ thống vận hành ổn định và đạt hiệu quả tối đa, chủ đầu tư cần tuân thủ quy trình bảo dưỡng, kiểm tra các bộ phận quan trọng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Một hệ thống điện mặt trời được bảo trì đúng cách không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của năng lượng sạch.
